Search This Blog

Friday, 30 October 2015

"हो सर येतो तुमचा राग....!"


                    मागच्या महिण्यातली एक घटना.सकाळी परिपाठ संपवून सर्व मुलं वर्गात येऊन बसली. आज मुलांनी दुरेघीत लिहिलेलं 'शुध्दलेखन ' तपासण्याचा दिवस होता. चौथीच्या मुलांनी आता 'माध्यम भाषेतील लेखन नियम समजून घ्यायला हवेत.' या मताचा मी आहे तसेच शुध्दलेखन लिहिण्याने अक्षरात होणारी सुधारणा निश्चितच आनंद देणारी बाब असते.'सुंदर अक्षर म्हणजे दागिणा' असं मी म्हणणार नाही.परंतु सुंदर हस्ताक्षर ही एक कला आहे. ती अवगत होण्यासारखी आहे तर जरूर त्याचा सराव करायला हवा. शेवटी अक्षर खूप काही बोलतं.
            शुध्दलेखन तपासताना नयन समोर आला. बराच शांत पोरगा..! लिखान खूप छान करतो.आता वाचनही भरपूर करतोय. परंतु पठ्ठयाचं अक्षर मात्र अजूनही सुधरायचं नाव घेईना .मी तर ब-याचदा बोललो त्याच्याशी या संबंधी ...पण परिणाम काही दिसेना.मी भडकलो अन दरडावून बोललो.
तो निमूट उभा होता. मी त्याच्यावर चिडलो.शेवटी त्याची वही घेऊन जाता जाता मी त्याला प्रश्न केला.

 "नयना माझा राग येतो का रे ? मंजे मी चिडतो....खूप रागावतो
नयन हसला, "नाय सर,नाय राग आला."
तो सरळ सरळ खोटं बोलत होता.
केवळ माझं मन राखण्यासाठी .
शेवटी मी जोर लावून विचारलं तेव्हा तो म्हणाला ,"येतो तुमचा राग. तुमची सारखं अक्ष
रावरनं बोलता. मी चांगलं लिहलं तर चांगलं बोलता पण पुन्हा अक्षरावरनं खवळता."
इतक्यात दिगंबर पुढं आला.
"सर जरा बोलायचंय.बोलू का ?"
मी समजलो याला काहीतरी बोलायचंय.
"बोल पिल्या !"
"सर ,तुमी जवा हसता ,आमाला हसवता तवा लै भारी दिसता.पण जवा चिडता किंवा रागवता तवा लै वंगाळ दिसता "
पोरं हे ऐकून हसत होती.
मीही हसू लागलो.
पोरांचं निरीक्षण किती दांडगं असतं ! याची पुन्हा एकदा खात्री पटली.
"Sorry पिल्ल्यांनों! खरं तर तुमच्यासाठी चिडत होतो.तुमचा फायदा म्हणून रागवत होतो. पण मला पटलंय की मी चुकतोय.
मग मी काय करावं असं तुम्हाला वाटतंय ?की असे निर्णय तुम्ही बालसभेत घेणार. मंजे मला चिढावं लागणार नाही."
मुलं विचारात पडली.
"आम्ही चर्चा करून सांगतो"
मी ही कबूल झालो.


लंच ब्रेकनंतर मुलं एकत्र आली व म्हणाली," सर,आम्ही बालसभेत हा विषय घेतो.तुम्हाला त्रास नाही देणार.तुमी हसतानाच भारी दिसताय."


 मी शिक्षक म्हणून का एवढा समाधानी आहे याचं उत्तर या प्रसंगात दडलंय.
माझ्या वर्गात शिकणारी लहान लहान लेकरं हेच माझ्या हसण्याचं कारण...
हैच माझ्या शिक्षकमाणूस म्हणून समृध्द अन समाधानी असण्याचं गमक...एक विद्यार्थी म्हणूनही !!!


फारूक एस.काझी
जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा,अनकढाळ नं.1
ता.सांगोला , जि.सोलापूर

Friday, 16 October 2015



     # शालेय वाचनालय : काही उपक्रम.

..
.. 
     ‘वाचन प्रेरणा दिवस’ साजरा करून झाला.या दिवशी अनेक शाळांतून ‘वाचनालये’सुरु झाली. ही खूप आनंदाची गोष्ट आहे. खरं तर पुस्तकांचं हे विश्व मुलांसाठी खुलं करायला हवं. वाचनातून ‘समज’ तर वाढतेच त्याचबरोबर ‘आपली स्वत:शी ओळख’ व्हायला मदत मिळते. खूप सुंदर अनुभव असतो हा.
      याचसाठी एक छोटा प्रयत्न करून पाहतोय. आपल्या वाचनालयासाठी काही छोट्या कृती घेऊन आलोय. मज्जा आणि वाचनाचा आनंद एकत्र घेता येईल.आपणास आवडतील.यातील काही कृती मी स्वत: करून पहिल्या आहेत. काही कृती नव्याने करून पाहतो आहे.
..
..
# शिक्षकांसाठी थोडे.
     वाचनालयातील विविध कृती घेत असताना शिक्षक हा महत्त्वाचा दुवा ठरतो. त्यांनी हे नियोजन करताना काही गोष्टी लक्षात ठेवणे आवश्यक आहेत. त्या खालीलप्रमाणे ...
     [१] उपक्रमाचे उद्दिष्ट डोळ्यासमोर असायला हवं. अन्यथा बऱ्याच वेळा आपण काही कृती घेत राहतो मात्र उद्दिष्टे ठरवायला व ती आमलात आणायला विसरतो.
     [२] आपण पुस्तकाची निवड काळजीपूर्वक करायला हवी. आपल्या कृतीना अनुसरून त्यांची निवड करायला हवी.
उदा. कविता पूर्ण करा. या उपक्रमासाठी कवितासंग्रह निवडावा लागेल.
     [३] कृतींना अनुसरून मुलांचे लहान किंवा मोठे गट करावेत.
     [४] वाचन कृतींसाठी वर्गाची रचना अर्धगोलाकार हवी.
     [५] विद्यार्थ्यांध्ये स्पर्धा निर्माण होईल अशा कृती टाळाव्यात. उलट सर्वच मुलांना वाचनासाठी प्रोत्साहित करणाऱ्या, सहकार्य आणि शिकण्याच्या प्रक्रियेला चालना देणाऱ्या कृती असायला हव्यात.
     [६] बसण्यासाठी चटई, बस्कर किंवा बेंच असतील तर त्यांची रचना अर्धगोलाकार करावी.त्यामुळे होणारी आंतरक्रिया अधिक परिणामकारक होते.
     [७] मुलांना प्रोत्साहनासाठी टाळ्या,शाबासकी,कौतुक इ.चा वापर करावा.आपण हे लक्षात घ्यायला हवे की वाचानालाची कृती ही मुलांची वाचनाची आवड जागृत करणारी असायला हवी. त्यामुळे मुलाविषयी नकारात्मक भूमिका घेऊ नका व तशी भाषाही वापरू नका.
    [८] मुलांचा वयोगट व आवड इत्यादीचा विचार करूनच पुस्तकांची निवड करावी. लहान आकाराची भरपूर चित्रांची पुस्तके असावीत. जी मुलांना खूप आवडतात.तिसरी चौथीसाठी ठळक अक्षराची पण लहानच पुस्तक निवडावीत. आवडीनुसार पुस्तकं देता येतील.सक्ती करू नये.
..
आठवड्याला एक अशी कृती शेअर करत जाईन.
..
आणखी वाचत रहा  My World/farukskazi.blogspot.com  या माझ्या ब्लॉगवर...
फारूक एस.काझी.
नाझरा, ता.सांगोला,जि.सोलापूर.
८२७५४५९२७६